အၿဖဴဆင္းၿခင္း (White discharge)

               အၿဖဴဆင္းၿခင္း (White discharge) 

 လူ႔ေလာက လူ႔သဘာ၀မွာ အမ်ိဳးသမီးေလးေတြကို ပန္းကေလးေတြအၿဖစ္ တင္စားေၿပာဆိုၾကပါတယ္ ။ ပန္း ကေလးေတြ ဆိုတာ ငယ္ရြယ္ႏုပ်ိဳစဥ္မွာ အစြမ္းကုန္ ပြင့္ဖူးလွပေလ့ရွိၿပီး ၾကီးရင့္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ညွိဳးႏြမ္း ေၿခာက္ေသြ႔ သြားေလ့ရွိတယ္ ။ ဒီလိုအခ်ိန္ေလးအတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ မီးယပ္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ ၿပႆနာ မ်ိဳးစံု ၾကံဳေတြ႔ရေလ့ရွိပါတယ္ ။ အခုတင္ဆက္ေပးမွာကေတာ့ မီးယပ္ၿပႆနာမ်ိဳးစံုထဲကမွ White discharge လို႔ေခၚတဲ့ အၿဖဴဆင္းၿခင္း ၿပႆနာပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

အၿဖဴဆင္းၿခင္း ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိသလဲ ?

အၿဖဴဆင္းၿခင္းကို ေယဘူယ်အားၿဖင့္ ႏွစ္မ်ိဳးခြဲၿခားႏုိင္ပါတယ္ ။ မူမွန္အၿဖဴဆင္းၿခင္း ( normal white discharge ) နဲ႔ မူမ မွန္ အၿဖဴဆင္းၿခင္း ( abnormal white discharge) စသည္တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ သာမန္အပ်ိဳေဖာ္၀င္ (puberty) တဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ တစ္လမွာ ပံုမွန္ ႏွစ္ၾကိမ္ခန္႔ အၿဖဴဆင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ အဲဒါကို မူမွန္ အၿဖဴဆင္းၿခင္းလို႔ေခၚပါတယ္ ။ ပထမအၾကိမ္ဟာ ပထမလနဲ႔ ဒုတယလရဲ႕ ထက္၀က္၀က္လိုက္ရင္ အလယ္ ရက္ေတြမွာ အၿဖဴဆင္းပါတယ္ ။ ဒုတိယအၾကိမ္ကေတာ့ ေသြးမေပၚခင္ တစ္ရက္ရက္မွာ ဆင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ အဲဒီလိုဆင္းတာဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ သတိထားမိေလာက္တဲ့ ပမာဏမဟုတ္ပဲ အနည္းငယ္ (သို႔မဟုတ္) ေၿခာက္မေနပဲ စိုစိစိ ၿဖစ္ေနယံုေလာက္ပဲ ၿဖစ္တတ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ေယဘူယ်ၾကည့္မယ္ဆိုရင္

- ဆီးစပ္ ႏွင့္ေပါင္ရင္း ၊ ေအာက္ခံေဘာင္းဘီ စိုတဲ့အထိေလာက္ေတာ့ပမာဏမမ်ားပါဘူး ။
- ဆိုးရြားတဲ့ အနံ႔အသက္နဲ႔ ယားယံမႈေတြမရွိပါဘူး ။
- အခ်ိန္ကာလအေနၿဖင့္လည္း အထက္ပါေၿပာခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ဆင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။

အဲဒါကပို မူမွန္ေသာ ဇီ၀ကမၼေၿပာင္းလဲမႈ ( Normal Physiological Change) လို႔ ေခၚတြင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳး သမီးေလးေတြ အေနနဲ႔ ဒီသေဘာတရားကို နားလည္ဖို႔လိုပါတယ္ ။ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး အတြက္လည္း အိမ္မွ ေရသန္႔သန္႔နဲ႔ ဆပ္ၿပာႏုႏုေလးေတြ သံုးလို႔ရပါတယ္ ။ ကာေဘာ္လစ္လို ဆပ္ၿပာမ်ိဳးသံုးဖို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး ။ အေပၚယံပဲ ေဆးေၾကာဖို႔လိုၿပီး အတြင္းအထိေဆးေၾကာဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး ။ အႏၱရာယ္မရွိတဲ့ မူမွန္အၿဖဴ ဆင္းၿခင္းၿဖစ္ တဲ့အတြက္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ၿပသဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး ။ Personal hygiene ေကာင္းဖို႔လိုပါတယ္ ။

တစ္ခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရးအတြက္ ဒတ္ေတာ ၊ အဆက္ပ္ေတာ စတဲ့ ပိုး သတ္ေဆးေတြနဲ႔ အတြင္း ဖက္ကို ေဆးေၾကာၿခင္းမ်ား ၿပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္ ။ ဒါဟာ လံုး၀မေကာင္းပါဘူး ။ ပိုးသတ္ေဆးေတြဟာ မိန္းမကိုယ္မွာရွိတဲ့ အက်ိဳးၿပဳ ဘတ္တီးရီးယား ( helpful bacteria) ေတြကို သတ္ ပစ္ေလ့ ရွိၿပီး အက္ဆစ္ဓါတ္ကို ေလ်ာ့ေစပါတယ္ ။ Acid ဓါတ္က်သြားရင္ ၿပင္ပ ဘတ္တီးရီးယား ပိုးေတြ၀င္ လာေစၿပီး မူမမွန္ အၿဖဴဆင္းၿခင္း ( Abnormal white discharge) ကို ၿဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။

မူမမွန္ အၿဖဴဆင္းၿခင္းရဲ႕ လကၡဏာေတြကေတာ့ မူမွန္အၿဖဴဆင္းၿခင္းရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဖက္ေတြပါပဲ ။

- အၿဖဴဆင္းေသာ ပမာဏမ်ားၿခင္း
- ဆိုးရြားေသာ အနံ႔အသက္မ်ားရွိၿခင္း
- ယားယံၿခင္းစသည္တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

မူမမွန္ အၿဖဴဆင္းၿခင္းကို ၿဖစ္ပြားေစတဲ့ အခ်က္ေတြအမ်ားၾကီးရွိပါတယ္ ။ ေယဘူယ်အားၿဖင့္ ပိုး၀င္ၿခင္းေၾကာင့္ ၿဖစ္တာ ၃ မ်ိဳးရွိပါတယ္ ။ အဲဒီလိုမဟုတ္ပဲ သားအိမ္ေခါင္း (cervix) က အလုပ္လုပ္တာ မ်ားလြန္းတဲ့အ တြက္ေၾကာင့္(လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားၿခင္း) အၿဖဴဆင္းတာလည္းရွိပါတယ္ ။ သားအိမ္ထဲထည့္တဲ့ သေႏၶတားပစၥည္း (IUCD) ေၾကာင့္ လည္းဆင္း တာရွိၿပီး တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္း မႈ မမွန္လို႔ stress ( စိတ္ဖိစီးေသာက) မ်ားမႈေၾကာင့္ လည္း အၿဖဴဆင္းရ တာေတြရွိပါတယ္ ။

Post menopausal white discharge

အသက္ၾကီးမွ abnormal white discharge ဆင္းတာေတြလည္းရွိပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ၾကီးေသြးဆံုးၿပီးမွ အၿဖဴဆင္း မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သားအိမ္လည္တံကင္ဆာနဲ႔ သားအိမ္ကင္ဆာေၾကာင့္လည္း ၿဖစ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ တတ္ကၽြမ္း တဲ့ သားဖြားမီးယပ္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ၿပသသင့္ပါတယ္ ။

ပိုး၀င္ၿခင္း (၃)မ်ိဳး

 မူမမွန္အၿဖဴဆင္းၿခင္းကို ၿဖစ္ေပၚေစတဲ့ ပိုး၀င္ၿခင္း ၃ မ်ိဳးရွိပါတယ္ ။ ပထမတစ္ခုကေတာ့ (Trichomonas vaginitis) လို႔ေခၚတဲ့ မိန္းမကိုယ္ေရာင္ရမ္းယားယံၿခင္း ၊ အၿဖဴဆင္းၿခင္းၿဖစ္ၿပီး ဒုတိယတစ္မ်ိဳးကေတာ့ မႈိစြဲကပ္ တဲ့ေရာ ဂါတစ္မ်ိဳးၿဖစ္တဲ့ (Fungal vaginitis or monelial vaginitis) ၿဖစ္ပါတယ္ ။ တတိယ တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ၂ မ်ိဳးစလံုးေပါင္းၿပီးၿဖစ္တဲ့ပိုး၀င္ၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ အၿဖဴဆင္းမ်ားၿပီး အနံ႔ဆိုးရြားမယ္ ဆင္းေနတဲ့ အၿဖဴရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ ကို ၾကည့္ၿပီး ဘာပိုး၀င္လဲဆိုတာ ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္ ။ ဥပမာအေနနဲ႔ မိန္းမ ကိုယ္မွာ မႈိစြဲၿပီးေရာင္ ရမ္းၿခင္းၿဖစ္တာဟာ အမ်ားအားၿဖင့္ Pregnancy ေတြနဲ႔ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ရွိတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ မၾကာ ခဏ အ ၿဖဴဆင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ ပမာဏလည္းမ်ားၿပီး ယားယံၿခင္းနဲ႔ အနံအသက္ ကလည္းမေကာင္း ပါဘူး ။ ဒီလိုမ်ိဳးပဲ မိႈစြဲၿပီး အၿဖဴလည္းခဏခဏဆင္းၿပီး ပမာဏမ်ားၿပီးု ယားမယ္ အနံ႕အသက္ လည္းမေကာင္း ဘူးဆိုရင္ အဆိုပါအမ်ိဳးသမီးမွာ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ရွိႏုိင္ပါတယ္ ။ မဟုတ္ရင္လည္း အမ်ိဳးထဲမွာ ဆီးခ်ိဳမ်ိဳးရိုး ရွိႏိုင္ပါတယ္ ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြမွာ ဒီလိုမၾကာခဏၿဖစ္တယ္ဆိုရင္ မႈိစြဲတာေၾကာင့္ၿဖစ္တာလို႔ ခန္႔မွန္းရင္ ၉၀% မွန္ေလ့ရွိပါတယ္ ။

ကိုယ္၀န္ေဆာင္နဲ႔ ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳ သမားေတြမွာ မႈိစြဲၿပီးမႈမမွန္ အၿဖဴဆင္းတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ Monellia ဆိုတဲ့ မႈိက အခ်ိဳ ကို ႏွစ္သက္ၿပီး အက္ဆစ္ကို ၾကိဳက္ပါတယ္ ။ Pregnancy အခ်ိန္မွာ လိုင္နင္ဆဲလ္ေတြက Glycogen အခ်ိဳဓါတ္ပိုမ်ား လာသလို အခ်ဥ္ဓါတ္လည္းပိုမ်ားလာပါတယ္ ။ အဲဒီလိုအေၿခအေနမ်ိဳးဟာ Fungus ေတြ အၾကိဳက္ ၿဖစ္တာောကာင့္ အၿဖဴဆင္းတာလည္းမၾကာခဏၿဖစ္လာၿပီး ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳသမားမွာလည္း ဒီသေဘာ အတိုင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

Trichomonas vaginitis ေၾကာင့္ အၿဖဴဆင္းရတဲံအဓိက အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံ မႈေၾကာင့္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ တပ္အပ္ၾကီးေတာ့ေၿပာလို႔မရပါဘူး ။ ဥပမာ ဒီပိုးရွိေနတဲ့ မိန္းမတစ္ေယာက္က အိမ္သာ က မုတ္ေပၚသြားတယ္ ေနာက္တစ္ေယာက္အပ်ိဳစင္ေလးကလည္း သြားမိရင္သူ႔မွာကူးစက္သြားၿပီး အဲဒီအပ်ိဳ စင္ေလးကို လိင္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ၿဖစ္တာပါလို႔ေတာ့ စြပ္စြဲလို႔မရဘူးေပါ့ ။ ဒီလိုအေၿခအေန မ်ိဳးေတြလည္းရွိ တတ္ပါတယ္ ။ ေနာက္ၿပီး အေမေတြ အစ္မေတြဆီကလည္း တဆင့္ကူးတတ္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ အတူေနတဲ့အခန္းေတြ ေဘာ္ဒါေဆာင္ေတြမွာလည္း ထဘီငွား၀တ္တာေတြ အတြင္းခံေတြ ငွား၀တ္ တာေတြက တဆင့္လည္းကူးႏုိင္ပါေသးတယ္ ။

ကုသမႈ အပိုင္း

ကုသမႈအပိုင္းမွာေတာ့ ေခၚမွီတိုးတက္လာတဲ့နည္းပညာအရ ေဆး၀ါးေတြကလည္း အရမ္းကို ေခတ္မွီလာပါတယ္ ။ ေရာဂါရာဇ၀င္ history ကို ေမးၾကည့္လိုက္လုိ႔ Trichomonas vaginitis လို႔ ေသခ်ာရင္ ေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေရာ သူ႔ရဲ႔ partner ေယာကၤ်ားပါ တစ္ၿပိဳင္တည္းကုသမႈခံယူရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ အမ်ားအားၿဖင့္ ေယာကၤ်ားၿဖစ္သူဟာ ပိုးသယ္ေဆာင္သူ ( carrier) ၿဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။ ေယာကၤ်ားမွာေတာ့ လကၡာၿပေလ့မရွိပဲ မိန္းမၿဖစ္သူမွာသာ လကၡဏာ ၿပေလ့ရွိပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ၿပန္ၿပန္ၿဖစ္ၿခင္းကို ကာကြယ္ဖို႔ ၿပိဳင္တူကုသဖို႔လိုပါတယ္ ။ ေဆးကေတာ့ ရိုးရိုးေလးပါပဲ ။ Metronidazole ေဆးကို မနက္ ၊ ေန႔လည္ ၊ ည တစ္ၿပားဆီ ၂ ေယာက္စလံုး တစ္ေန႔ ၃ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ေပးရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။



Trichomonas ေၾကာင့္ၿဖစ္တဲ့ အၿဖဴဆင္းၿခင္းဟာ အေရာင္က ၿဖဴမေနပဲ စိမ္း၀ါ၀ါအေရာင္ရွိပါတယ္ ။ ပမာဏ မ်ားၿပီး ေအာက္ခံေဘာင္းဘီစိုမယ္ ။ ယားယံမယ္ ေနာက္ၿပီးအန႔ံလည္းရွိပါတယ္ ။ မိန္းမကိုယ္တစ္ခုလံုး ရဲေနၿပီး အဲဒီ အေပၚမွာ အမည္းေၿပာက္အၿဖဴေၿပာက္ေလးေတြ ေတြ႔ရေလ့ရွိပါတယ္ ။ မႈိစြဲတာေၾကာင့္ မႈမမွန္တဲ့ အၿဖဴဆင္းၿခင္းမွာက်ေတာ့ မိန္းမကိုယ္နံရံမွာ အၿဖဴဖတ္ေလးေတြ ကပ္ေနေလ့ရွိတယ္ ။ အဲဒါကို milk cast လို႔လည္းေခၚပါတယ္ ။ တစ္ဆို႔ဆို႔နဲ႔ေနရခက္တဲ့ လကၡဏာေတြခံစားရေလ့ရွိပါတယ္ ။ Trichomonas vaginitis ဆိုတာေသခ်ာရင္အထက္ကေၿပာသလို ေဆးေသာက္လို႔ရသလို မိန္းမကိုယ္ထဲ ထည့္တဲ့ေဆးေတြ လည္းသံုး လို႔ရပါတယ္ ။ မႈိစြဲလို႔ အၿဖဴဆင္းတာကိုလည္း ထည့္ေဆးစားေဆးေတြသံုးလို႔ရပါတယ္ ။ တိုးတက္လာတဲ့ေဆး ပညာအရေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုးစြဲတဲ့ ၃ မ်ိဳးစလံုးအတြက္ အဆင္ေၿပတဲ့ ထည့္ေဆးေတြရွိလာပါတယ္ ။ တစ္ညတစ္ လံုးနဲ႔ ၆ ည ထည့္ေပးရပါတယ္ ။

အမ်ိဳးသမီးငယ္ေလးေတြ ၊ ေက်ာင္းသူေလးေတြအေနနဲ႔ အၿဖဴဆင္းတာနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ဗဟုသုတေတြၿပည့္ ၀ေနဖို႔လို ပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႔ဆို စာေမးပြဲေတြလည္းရွိတယ္ ။ အိပ္ေရးေတြပ်က္ၿပီး ေသြးအားနည္း ၿပီးေတာ့ မူမွန္အၿဖဴ ဆင္း တာေတြၿဖစ္တာကို စိတ္ပူစိတ္ညစ္စရာမလိုပါဘူး ။ ေသြးအားၿပန္ၿပည့္ေအာင္ အနားယူၿပီး ပံုမွန္စားေသာက္ လိုက္ရင္ၿပန္ေကာင္းသြားမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ IUCD ေၾကာင့္ၿဖစ္တာဆိုရင္လည္း အဲဒါၿပန္ထုတ္ လိုက္ရင္ေကာင္း သြားပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခုသတိထားရမွာကေတာ့ ဆီးပူေညာင္းက်ေရာဂါ ပိုး Ganorrhoea ေၾကာင့္ ၿဖစ္တာဆိုရင္ေတာ့ သင့္ေတာ္တဲ့ ပိုးသတ္ေဆး Antibiotic ကိုသံုးဖို႔လိုပါတယ္ ။ ဆရာ၀န္ နဲ႔ၿပဖို႔လိုပါတယ္ ။ မူမွန္အၿဖဴဆင္းတာဟာ ေသြးဆံုးခ်ိန္မတိုင္ခင္အထိ ၾကံဳေတြ႔ေနရဦးမွာပါပဲ ။ မဆင္းရင္ လည္းပိုး၀င္မယ္ ။ ေယာကၤ်ားနဲ႔ အတူေနလို႔မရဘူး ။ ဒါေၾကာင့္ မူမွန္အၿဖဴဆိုတာ စိတ္ပူဖို႔မလို ဘူးဆို တာ သိထားေစခ်င္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔လည္း အမ်ိဳးသမီးစကား၀ိုင္းေတြမွာ အမ်ိဳးသမီး က်န္းမာေရး အေၾကာင္းကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေဆြးေႏြးေၿပာဆိုၾကဖို႔လိုပ့ါတယ္ ။ တခ်ိဳ႔က ဘယ္သူ႔ကိုမွ လည္း မေၿပာပဲ ငါတစ္ေယာက္ တည္းဒီလိုၿဖစ္ေနတာပါလားဆိုၿပီးေတာ့အေတြးေတြ၀င္သြားတတ္ပါတယ္ ။

အမ်ိဳးသမီးေတြသာမက အမ်ိဳးသားေတြေရာ ဒီသေဘာသဘာ၀ ကိုနားလည္ၿပီး မိမိ partner ကိုတန္ဖိုး ထားႏုိင္ ၾက ပါေစ ။ အမ်ိဳးသမီးက်န္းမာေရ းဗဟုသုတေတြ ၿပည့္၀ႏုိင္ၾကပါေစ ။